Ο Κανόνας του Pachelbel

Κανόνας είναι τεχνική σύνθεσης, στην οποία μια κύρια μελωδία ακολουθείται από μίμηση αυτής στις άλλες φωνές. Η κάθε φωνή κάνει την είσιδό της σε διαφορετικό χρονικό σημείο και πρέπει να τηρεί αυτόν τον κανόνα. Να μιμείται ακριβώς την αρχική φωνή – μελωδία (εξ ού και η ονομασία Κανόνας).

Η αρχική φωνή που έχει και την κύρια μελωδία ονομάζεται οδηγός – στα λατινικά dux, – ενώ οι υπόλοιπες φωνές που ακολουθούν ονομάζονται ακόλουθοι – λατ. comes.

Ο Κανόνας του Pachelbel συνδυάζει δύο τεχνικές της εποχής: αυτές του κανόνα και του basso ostinato (επίμονου βάσιμου) – μια σειρά από νότες στο μπάσο που επαναλαμβάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της μουσικής.

Είναι, δηλαδή, ένα είδος πολυφωνικής μουσικής.

Δείτε τον Οδηγό Ακρόασης

Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να δείτε κι ένα διδακτικό σενάριο που περιλαμβάνει τον κανόνα του Πάχελμπελ.

Η μουσική σε … φόρμα – (Διδακτικό Σενάριο – 4 ώρες)

Johann Pachelbel, 1653 – 1706

Ο Γιόχαν Πάχελμπελ (Johann Pachelbel, βαπτίστηκε 11 Σεπτεμβρίου 1653 – 3 Μαρτίου 1706) ήταν Γερμανός συνθέτης, οργανίστας και μουσικοδιδάσκαλος με μεγάλη συμβολή στην εξέλιξη της μπαρόκ μουσικής. Έχει συνθέσει πολλά έργα για εκκλησιαστικό όργανο και για τσέμπαλο, επίσης πολλά έργα θρησκευτικού χαρακτήρα και μουσική δωματίου. Οι συνθέσεις του έχουν επηρεάσει τον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Κατά την περίοδο διαμονής του στο Άιζεναχ και την Ερφούρτη συνδέθηκε φιλικά με μέλη της οικογένειας Μπαχ. Βάπτισε την κόρη του Αμπρόζιους Μπαχ, Γιοχάννα, ενώ υπήρξε και δάσκαλος του Γιόχαν Κρίστοφ Μπαχ, αδελφού του Γ. Σ. Μπαχ. Ο ίδιος ο Πάχελμπελ επηρεάστηκε από τις συνθέσεις του Γιόχαν Κάσπαρ Κερλ (Johann Kaspar Kerll, 1627-1693).

του Δημήτρη Καλαντζή.

Στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε πολλά για αυτό το μικρό αριστούργημα της μπαρόκ μουσικής. Το έγραψε ο Γερμανός συνθέτης Johann Pachelbel μεταξύ 1680 και 1706 πιθανόν για τον γάμο του μεγαλύτερου αδερφού του Johann Sebastian Bach, Johann Christof Bach.

To κομμάτι ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στην εποχή του αλλά πέρασε στη λήθη όταν η μπαρόκ μουσική έδωσε τη θέση της στην κλασική. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον 19^ο αιώνα μόλις μία παρτιτούρα του είχε επιβιώσει και συμπεριελήφθηκε στη μελέτη του λόγιου Gustav Beckman για την μπαρόκ μουσική δωματίου του Pachelbel.

O Κανόνας ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1940 αλλά ήταν η ηχογράφηση του 1968 από την ορχήστρα δωματίου του Jean Francois Paillard σε πιο ρομαντικό και αργό τέμπο, που ακούστηκε σε ραδιοφωνικό σταθμό της Καλιφόρνια και οι ακροατές άρχισαν να βομβαρδίζουν με αιτήματα να επαναληφθεί η μετάδοσή του.

Το κομμάτι άρχισε να γνωρίζει τεράστια απήχηση στην Αμερική και η μία μεγάλη ορχήστρα μετά την άλλη, έπαιρνε σειρά στις δισκογραφικές εταιρείες για να το ηχογραφήσει. Πλέον υπάρχουν αμέτρητες εκτελέσεις, ενώ το κομμάτι και οι παραλλαγές του έχουν χρησιμοποιηθεί σε δεκάδες ταινίες και τηλεοπτικά αφιερώματα.

Τι κάνει αυτό το μόλις 5λεπτο μουσικό κομμάτι – άντε 7λεπτο στις πιο αργές παραλλαγές – του 17^ου αιώνα, τόσο δημοφιλές ακόμα και στις μέρες μας;

Είναι η εξαίσια απλότητά του. Η αρμονία της εξέλιξής του. Η ακολουθία των βιολιών του που συμπληρώνουν το ένα το άλλο. Η φωτεινότητα του ρυθμού του. Η πλημμυρίδα της ομορφιάς του. Η υπερχείλιση της αισιοδοξίας του. Η ευγένεια των ταπεινών του προθέσεών να σου προσφέρουν ένα σύντομο ταξίδι στην καλοσύνη…

Ίσως είναι και η αφέλεια του. Ένας απλοϊκός κανόνας, όχι για νότες και μουσικές τεχνικές, αλλά για μία πορεία ζωής χωρίς ασχήμια και βία.

Ίσως ακόμα, για τους πιο κυνικούς, o Κανόνας του Pachelbel να είναι απλά ένα lexotanil χωρίς παρενέργειες.

Αλλά λειτουργεί. Ηρεμεί τις ταραγμένες στιγμές. Δίνει ανάσες ψυχικής αρμονίας, χωρίς συνταγογράφηση.

Αναζητήστε μία από τις εκατοντάδες εκτελέσεις που θα βρείτε στο διαδίκτυο. Εγώ θα σας προτείνω μία πρώιμη εκτέλεση από τον Herbert von Karajan και τη Φιλαρμονική του Βερολίνου (ακολούθησαν πολλές και ίσως πιο πλήρεις) αλλά σε αυτήν θα μπορέσετε να απολαύσετε πιο καθαρά την παιδική του απλότητά και τις αγνές του προθέσεις.

Πηγή: postmodern.gr

Πολλοί συνθέτες έχουν επηρεαστεί και εμπνευστεί από τη μουσική του Pachelbel και τον κύκλο των συγχορδιών που βασίζεται ο κανόνας του.

Οι παγκοσμίως δημοφιλέστατες επιτυχίες “Let it be” των Beatles, “No woman no cry” του Βοb Marley, “With or without you” των U2, “Go West” των Pet Shop Boys, “Tunnel of love” των Dire Straits, “All together now” των The Farm, “I should be so lucky” της Kylie Minogue, και αναρίθμητες άλλες που βγαίνουν κάθε χρονιά, βασίζονται στον Κανόνα του Pachelbel.

Ακούστε εδώ μια ευφάνταστη παρουσίαση του έργου, στην οποία συμμετέχει και χορωδία, που μας θυμίζει κάποιες από αυτές τις επιρροές, παντρεύοντας, έτσι, με μοναδικό τρόπο όλα αυτά τα διαφορετικά είδη μουσικής μαζί!

Προσέξτε πόσο ωραία, οι διαφορετικές μελωδίες των τραγουδιών συνυπάρχουν αρμονικά όλες μαζί προς το τέλος της εκτέλεσης!

Ακούστε το εδώ από όργανα εποχής

Μια πιο γρήγορη εκτέλεση εδώ

Βλέποντας αυτό το βίντεο, θα καταλάβετε πιο εύκολα τις διαφορετικές εισόδους των φωνών που κάνουν τη μίμηση οι οποίες εμφανίζονται με διαφορετικά χρώματα