Οι Γερανοί

Στίχοι: Rasul Gamzatov (Απόδοση Γιάννης Ρϊτσος)
Μουσική: Yan Frenkel

Στιγμές στιγμές θαρρώ πως οι στρατιώτες
που πέσανε στη ματωμένη γη
δεν κείτονται, θαρρώ, κάτω απ’ το χώμα
αλλά έχουν γίνει άσπροι γερανοί.

Πετούν και μας καλούν με τις κραυγές τους
απ’ τους καιρούς αυτούς τους μακρινούς
κι ίσως γι’ αυτό πολλές φορές σιωπώντας
κοιτάμε τους θλιμμένους ουρανούς.

Πετάει ψηλά το κουρασμένο σμάρι
στης δύσης τη θαμπή φεγγοβολή
και βλέπω ένα κενό στη φάλαγγά του
και ίσως είναι η δική μου η θέση αυτή.

Θα ’ρθει καιρός μαζί μ’ αυτό το σμάρι
στο μέγα θάμπος να πετώ κι εγώ
σαν γερανός καλώντας απ’ τα ουράνια
όλους εσάς που έχω αφήσει εδώ.

Η Σαντάκο Σασάκι, (7 Ιανουαρίου 1943 – 25 Οκτωβρίου 1955) ήταν ένα παιδί από την Ιαπωνία, σύμβολο των αθώων θυμάτων πολέμου.

Η Σαντάκο ήταν δύο ετών όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες έριξαν την ατομική βόμβα στην Χιροσίμα. Η Σαντάκο και η οικογένειά της δεν ήταν ανάμεσα στους ανθρώπους που σκοτώθηκαν εκείνη την στιγμή. Τον Ιανουάριο του 1955, η Σαντάκο διαγνώστηκε με λευχαιμία και μπήκε στο νοσοκομείο. Σύμφωνα με έναν ιαπωνικό μύθο, όποιος διπλώσει 1000 γερανούς οριγκάμι, θα του πραγματοποιηθεί μια ευχή. Η Σαντάκο άρχισε να φτιάχνει γερανούς οριγκάμι, ενώ παράλληλα αλληλογραφούσε με τους φίλους της. Κατάφερε να φτιάξει 644 γερανούς πριν αποδυναμωθεί εξαιτίας του καρκίνου. Οι φίλοι της έφτιαξαν τους υπόλοιπους γερανούς. Έγραψαν επίσης τα γράμματα της Σαντάκο σε βιβλίο, για να μάθει όλος ο κόσμος την ευχή της για παγκόσμια ειρήνη.

Αυτή είναι η φωνή μας, αυτή είναι η προσευχή μας, ειρήνη στον κόσμο

Χιλιάδες άνθρωποι από όλη την Ιαπωνία πλήρωσαν για το άγαλμα της Σαντάκο, που δείχνει ένα κορίτσι να κρατά έναν χρυσό γερανό. Το άγαλμα παρουσιάστηκε το 1958 στη Χιροσίμα και βρίσκεται στο Πάρκο Ειρήνης της Χιροσίμα. Κάθε χρόνο, παιδιά από όλο τον κόσμο στέλνουν χάρτινους γερανούς στην βάση του αγάλματος, που γράφει πάνω “Αυτή είναι η φωνή μας, αυτή είναι η προσευχή μας. Ειρήνη στον κόσμο”.

Όταν ο Ρώσος ποιητής Dagestani Rasul Gamzatov επισκέφτηκε τη Χιροσίμα και έμαθε την ιστορία της μικρής Σαντάκο, έγραψε το ποίημα Zhuravli. Η δημοσίευση του ποιήματος στο περιοδικό Novy Mir τράβηξε την προσοχή του διάσημου ηθοποιού και τραγουδιστή Mark Bernes που αναθεώρησε τους στίχους και ζήτησε από τον Yan Frenkel να συνθέσει τη μουσική. Όταν ο Frenkel έπαιξε για πρώτη φορά το νέο του τραγούδι, ο Bernes (ο οποίος τότε υπέφερε από καρκίνο του πνεύμονα) έκλαψε επειδή ένιωθε ότι αυτό το τραγούδι αφορούσε τη δική του μοίρα:
“Υπάρχει ένα μικρό κενό στο κοπάδι των γερανών. Ίσως είναι για μένα. Μια μέρα θα το ενώσω και από τους ουρανούς θα καλέσω όλους εσάς που είχα αφήσει στη γη.”

Το τραγούδι ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά στις 9 Ιουλίου 1969. Ο Bernes πέθανε στις 16 Αυγούστου 1969, περίπου πέντε εβδομάδες μετά την ηχογράφηση του τραγουδιού, και η ηχογράφηση παίχτηκε στην κηδεία του. Αργότερα, το “Zhuravli” θα παιζόταν πιο συχνά από τον Joseph Kobzon. Σύμφωνα με τον Frenkel, το “Cranes” ήταν η τελευταία ηχογράφηση του Bernes, το δικό του “αληθινό τραγούδι του κύκνου”.

Το Zhuravli αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά ρώσικα τραγούδια για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ποίημα γράφτηκε αρχικά στη γλώσσα Avar του Gamzatov και μεταφράστηκε στα ρωσικά το 1968. Μετά και τη μελοποίηση του, το ποίημα απέκτησε τέτοια δυναμική, ώστε μια σειρά μνημείων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην πρώην Σοβιετική Ένωση εμφανίζουν την εικόνα του γερανού. Στα ελληνικά μεταφράστηκε από το Γιάννη Ρίτσο.

Πηγή: Βικιπαίδεια