Λούντβιχ βαν Μπετόβεν – Συμφωνία αρ.6 σε φα μείζονα, έργο 68 (“Ποιμενική”) … αλλά με πολλή Φαντασία
Ο Μπετόβεν γεννήθηκε το 1770 και πέθανε το 1827. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες όλων των εποχών, αλλά ταυτόχρονα και η πιο τραγική φιγούρα στην Ιστορία της Μουσικής. Μεγάλο μέρος της δημιουργικής του ζωής το πέρασε μέσα στη σιωπή μιας και άρχισε να χάνει την ακοή του από το 1796 σε ηλικία μόλις 26 ετών. Γύρω στο 1820 ήταν ήδη σχεδόν εντελώς κουφός!
Ο Μπετόβεν υπήρξε λάτρης της φύσης. Πέρναγε αρκετή ώρα της μέρας του σε περιπάτους στην εξοχή και πολλές φορές έφευγε από τη Βιέννη για να εργαστεί στην εξοχή.
Για τον μεγάλο μουσουργό η φύση ήταν ένας χώρος χαλάρωσης, απομόνωσης και έμπνευσης. Η 6η Συμφωνία του, που ονομάζεται «Ποιμενική», αποτυπώνει μουσικά την αρμονική ένωση του ανθρώπου με τον φυσικό του κόσμο.
Συμφωνία: Μουσική σύνθεση γραμμένη για ορχήστρα που αποτελείται από 3 ή 4 μέρη. Παρουσιάζεται με την εξής διάταξη:
Γρήγορο – Αργό – Γρήγορο
Οι μουσικές ιδέες (θέματα) του συνθέτη εκτίθενται, αναπτύσονται, τυγχάνουν επεξεργασίας, κορυφώνονται και ολοκληρώνονται με την τελική τους κατάληξη, προσφέροντάς μας ένα υπέροχο διανοητικό ταξίδι μέσα από τον κόσμο της Μουσικής.
Η σύνθεσή της ποιμενικής συμφωνίας έγινε ταυτόχρονα με μία από τις γνωστότερες και πιο θυελλώδεις συμφωνίες του, την 5η. Και οι δύο παρουσιάστηκαν την ίδια μέρα, στο θέατρο της Βιέννης, στις 22 Δεκεμβρίου το 1808. Η συναυλία αυτή, μάλιστα, διήρκησε 4 ώρες!
Ο Μπετόβεν, με την 6η Συμφωνία του, επιθυμούσε να μεταδώσει στον ακροατή τα αισθήματα και τη συγκίνηση που αισθάνεται ο άνθρωπος εμπρός στο μεγαλείο της φύσης.
Ο ίδιος έδωσε την οδηγία ότι η μουσική αυτή είναι “περισσότερο έκφραση συναισθημάτων, παρά ζωγραφική”
Το 1940, ο Γουόλτ Ντίσνεϊ, με αφορμή την κλασική μουσική, δημιούργησε μια ταινία που θεωρείται από τις καλύτερες όλων των εποχών, συνδυάζοντας μοναδικά την εικόνα με τη μουσική.
Τη Φαντασία.
Η Φαντασία είναι μια ταινία χωρίς λόγια. Εδώ κυριαρχεί η μουσική και η εικόνα μόνο! Και παρόλο που, πουθενά στην ταινία δεν υπάρχουν λόγια, η ταινία καταφέρνει να μας αφηγηθεί τόσα πολλά που, καμία γλώσσα στον κόσμο δεν θα κατάφερνε να το κάνει …
Μια ταινία που, κυριολεκτικά, την ακούς με τα μάτια και την βλέπεις με τα αυτιά σου.
Η 6η Συμφωνία του Μπετόβεν ήταν μια από τις μουσικές επιλογές του Ντίσνεϊ για την ταινία. Ο Ντίσνεϊ, όμως, με αφορμή τη μουσική του Μπετόβεν, έφτιαξε μια ιστορία που, με τη φαντασία του, την τοποθέτησε στον Όλυμπο, την κατοικία των θεών της Αρχαίας Ελλάδας.
Έτσι λοιπόν, η μουσική που θα … δεις, μπορεί να είναι μια Συμφωνία, αλλά με πολλή φαντασία … Τα μέρη της είναι:
Ι. Allegro ma non troppo – Χαρούμενα συναισθήματα φθάνοντας στην εξοχή
ΙΙ. Andante molto mosso – Δίπλα στο ρυάκι,
ΙΙΙ. Allegro – Χαρούμενη συγκέντρωση χωρικών
IV. Allegro – Καταιγίδα και Τραγούδι των χωρικών. Αισθήματα χαράς και ευγνωμοσύνης μετά την καταιγίδα.
Είστε έτοιμοι για το ταξίδι;
Ο ΜΠΕΤΟΒΕΝ ΦΥΣΙΟΛΑΤΡΗΣ
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ
(το κείμενο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Εκδρομικά”, 60 (1934), σελ. 131-132)
Οι ξωμάχοι στα περίχωρα της Βιέννης, γυρνώντας στα σπίτια τους με το ηλιοβασίλεμα, συναντούσαν συχνά στο δρόμο τους έναν κοντόχοντρο ανθρωπάκο, χωρίς καπέλο, που με το μέτωπο σκυφτό περπατούσε βιαστικά. Στα χέρια του, σταυρωμένα πίσω, κρατούσε πάντα ένα κομμάτι χαρτί. Το εξωτερικό του – φορούσε μια πολύ μεταχειρισμένη ζακέττα – ούτε άνθρωπο του λαού, μα ούτε και αριστοκράτη έδειχνε, και θα προσπερνούσε χωρίς να του δώσει κανένας προσοχή, αν δεν ήταν εκείνο το έξαλλο πρόσωπο, που δίχως άλλο θά ‘κανε τους απλοϊκούς διαβάτες να σιγολένε μεταξύ τους: “Σίγουρα τρελλός είναι”.
Και αυτός ο τρελός ήταν ο Μπετόβεν. Μόλις του δινόταν ευκαιρία, έτρεχε στο κάλεσμα της εξοχής και του βουνού, πέρα από την πόλη, μακρυά από τους ανθρώπους. Ένα ρυάκι, ένα δέντρο, ένα λουλούδι του έφθανε να ξαναύρει η τρικυμισμένη του ψυχή την ισορροπία της. Μιλούσε στα δέντρα, χάϊδευε περνώντας τους θάμνους, χαιρέταγε τα περαστικά σύγνεφα. Στη φύση μέσα ξανάβρισκε τον εαυτό του, εκεί ζητούσε την έμπνευσή του … Οι θλιμμένες τρίλλιες του αηδονιού, το μονότονο τραγούδι του κούκου, η ρυθμική και μελωδική ροή του ποταμού, μα περισσότερο η ήρεμη γαλήνη της φύσης, είναι τα κυριώτερα μοτίβα της θείας του έμπνευσης, αλλά και η μοναχική ευτυχία στη δυστυχισμένη ζωή του.
Στη φίλη του Τερέζα Μαλφατί έγραφε. “Πόσο είσαστε ευτυχισμένη που θα πάτε στην εξοχή. Εγώ, μόνο αργότερα θα μπορέσω ν’ απολαύσω την ευτυχία αυτή. Τρελλαίνουμαι σαν παιδί. Ώ! Πόσο ευτυχισμένος είμαι σαν μπορώ να περιπλανώμαι μες στους θάμνους, στα δάση, στα δέντρα, στην πρασινάδα, στους βράχους. Κανένας δε λατρεύει όσο εγώ την εξοχή. Αν μπορούσαν τα δάση, τα δέντρα, οι βράχοι να δώσουν την ηχώ των επιθυμιών του ανθρώπου!”
Σ’ αυτό το πάθος του Μπετόβεν για τη φύση χρωστάμε και την ποιμενική του συμφωνία. Με τη μουσική της συμφωνίας αυτής δε θέλησε ο Μπετόβεν να δώσει ένα μουσικό ταμπλό – αυτό άλλωστε κάθε φορά τό ‘λεγε, και στην παρτιτούρα τά ‘γραψε – αλλά να μεταδώσει στον ακροατή τα αισθήματα, τη συγκίνηση που αισθάνεται ο άνθρωπος εμπρός στη φύση.
“Πιότερο αίσθημα παρά ζωγραφική”.
Η συμφωνία αυτή, είναι στ’ αλήθεια η αποθέωση της ζωής στο ύπαιθρο. Φαντάζεται κανένας μια συντροφιά χωρικών στην εξοχή. Κάπου κοντά ένα ρυάκι κυλάει μελωδικά. Με τη μελωδία αυτή ανακατώνεται καμμιά φορά το ερωτικό τραγουδάκι, κάποιου κρυμμένου στα κλαδιά αηδονιού. Πόσο η μέρα περνάει γαλήνια, με τα τραγούδια και τους χορούς της συντροφιάς. Μακρυά οι σκέψεις και οι κακίες των ανθρώπων. μια συντροφιά χαρούμενη στην αγκαλιά της φύσης. Ξαφνικά ένα συγνεφάκι, καταγίδα, και πάλι ένα σύγνεφο βαθειά στον ορίζοντα. Τότε η συντροφιά ξεσπάει σ’ έναν ύμνο δοξαστικό, σ’ ένα τραγούδι αυθόρμητο από τα στήθη που τα φουσκώνει η χαρά.
Ποιός δεν άκουσε αυτό το έργο και δεν ένοιωσε τον εαυτό του, ανάμεσα στους απλοϊκούς αυτούς ανθρώπους, τους μεθυσμένους από τη θεϊκή ομορφιά της φύσης, που τόσο έντονα έζησε κι’ αγάπησε ο Μπετόβεν;
Αυτή η εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές .
Views: 1669