Ιταλική Όπερα του 19ου αιώνα

Από τα μεγάλα ονόματα που δεσπόζουν την εποχή αυτή στην Ιταλία, είναι ο Ροσσίνι. Όπως έγραψε κάποιος, ο Ροσσίνι έδωσε στους κουρασμένους λαούς αυτό που αναζητούσαν: «τραγούδια, που να κοιμίζουν τις έννοιες τους και να λικνίζουν τα όνειρά τους». Το τραγικό ύφος και ο στόμφος που κυριαρχούσαν τότε, τόσο στη σκηνή, όσο και στη ζωή, είχαν κουράσει τον κόσμο που τώρα βρίσκει την έκφρασή του στις ευχάριστες και εύκολες μελωδίες του Ροσσίνι.
Ωστόσο, ο ρομαντισμός στην ιταλική όπερα αντιπροσωπεύεται κυρίως από τον Μπελλίνι. Οι όπερές του, αν και δεν είναι απαλλαγμένες από τις αδυναμίες της ιταλικής όπερας που οφείλονται κυρίως στην υπερβολική χρήση της φωνητικής δεξιοτεχνίας σε βάρος της σκηνικής δράσης, έχουν γνήσια ποιοτικά στοιχεία.
Ο Βέρντι από την άλλη, μια από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του νεώτερου μουσικού θεάτρου, έδωσε νέα λάμψη στην ιταλική όπερα του 19ου αιώνα, και της εξασφάλισε την πρώτη θέση στο παγκόσμιο ενδιαφέρον για το λυρικό θέατρο.
Τα πρώιμα έργα του, γραμμένα στην περίοδο των αγώνων του ιταλικού λαού για την αποτίναξη του αυστριακού ζυγού και την ένωση της Ιταλίας, διαπνέονται από έντονο εθνικισμό. Αυτός όμως ο εθνικισμός, σε συνδυασμό με τον ανθρωπισμό του, τον έκαναν ιδιαίτερα λαοφιλή και ακόμα και το όνομά του αποτέλεσε ακροστιχίδα – σύνθημα για τους εθνικιστές που έγραφαν στους τοίχους «VIVA V.E.R.D.I.», δηλ. Viva Vittorio Emmanuelle Re d’ Italia, όπως και η μουσική του, τα τραγούδια του, που με πάθος αγάπησε και τραγούδησε ο ιταλικός λαός, έγιναν σύμβολο και έκφραση ελεύθερης και ενωμένης πατρίδας.
Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, εμφανίζεται στην Ιταλία ένα λογοτεχνικό ρεύμα, ο ΒΕΡΙΣΜΟΣ, αντίστοιχο του γαλλικού ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΥ, που παρουσιάζει τα πράγματα όπως ακριβώς είναι, δέχεται την «πραγματική» πραγματικότητα. Το κίνημα αυτό όπως ήταν φυσικό επηρέασε και την μουσική – κυρίως με την όπερα – σαν αντίδραση στον αφηρημένο συναισθηματισμό του ρομαντισμού. Ο ιταλικός μουσικός βερισμός, καθιερώνεται με την μονόπρακτη όπερα «Καβαλαρία Ρουστικάνα» του Μασκάνι. Ο κυριότερος όμως εκπρόσωπός του είναι ο Πουτσίνι και τα έργα του «Μποέμ», «Μαντάμ Μπάτερφλάϋ», «Τόσκα», κ.α.
Τις αρχές του ασπάζονται επίσης ο Γάλλος Μπιζέ (Κάρμεν), ο Λεονκαβάλο (Παλιάτσοι), κ.α.